In het atelier van de Open leerwerkplaats

Vier containers: meer hadden de oprichters van de open leerwerkplaats Diest niet nodig om een volledig metaalatelier uit te bouwen. We namen een kijkje.

Op de parking van een eerder typisch schoolgebouw, waarin een CVO huist, weerklinken slijpschijven en gehamer op metaal. Acht jaar geleden richtten twee vrienden, Johan en Alain, hier samen de Openleerwerkplaats Diest op. De ingenieur en de maatschappelijk werker-kunstenaar bouwden met vier kleurrijke containers een volledig metaalatelier. Intussen vervoegde ook Robby de rangen. Op de binnenplaats staan verschillende creaties: van een fijne buste tot een tot mobiele tafel omgebouwde scooter.

De mannen werken met wat zij, frisse zestigers, jongeren noemen: iedereen vanaf 16 kan hier terecht om metaalbewerking te leren. Maar de gemiddelde leeftijd ligt hoger: mannen (en af en toe een vrouw) tot 77 kunnen hier aan de slag. Het is een kans om creatief te zijn, om een stiel te leren, maar ook om van straat af te zijn. Op regelmatige basis lopen er kunstenaars binnen, die de plek gebruiken om zelf te werken – of bijvoorbeeld ophangsystemen te maken voor hun werk – en intussen ook met de jongeren werken.

Hier komen heel diverse mensen over de vloer – van personen die een project in metaal willen uitwerken maar niet over machines beschikken, over jongeren met beperking tot gasten in kansarmoede.

Zo is kunstenaar Steve Spruyt er een frame voor zijn werk aan het maken. Hij omschrijft zichzelf als een ‘kunstzinnige bouwvakker’. Hij creëert sgraffito: een oude techniek, die hij in een hedendaagse context brengt. Mortel wordt, laagje per laagje, op een muur of oppervlak aangebracht om vervolgens weer weggekrast en -gekrabd te worden. Uit een ogenschijnlijk vlak en egaal oppervlak treedt een wereld van diepte en contrast.

Alain: “Hier komen heel diverse mensen over de vloer – van personen die een project in metaal willen uitwerken maar niet over machines beschikken, over jongeren met beperking tot gasten in kansarmoede. Een mix van leeftijden, van 16 tot 77. Hier werken ze allemaal met hun handen, creëren ze iets, worden ze niet aangekeken op hun achtergrond. We werken niet volgens bepaalde methodieken, maar volgens buikgevoel en ervaring.”

Functionele objecten

Een van de jongeren is Miguel. Hij volgde een opleiding houtbewerking, maar komt hier nu al twee jaar samen met een groep en de begeleiding van VZW Martine van Camp om ook metaalbewerking te leren. Met gepaste trots toont hij een van zijn creaties: een strakke staande kapstok, die ook in het CC van de stad te zien zal zijn. Het zijn deze functionele objecten die ervoor zorgen dat de Openleerwerkplaats kan blijven bestaan. Met de opbrengsten van de verkoop van kapstokken, industriële barkrukken en statafels aan particulieren en organisaties, financieren ze de werking. Zonder inmenging van overheden of sponsors. Zo laag ze de drempels voor hun gasten willen houden, zo vrij willen ze zelf kunnen bepalen hoe ze werken.

Goestendoenders met een missie

Piet volgt het gesprek op de voet. Zijn lange grijze haren, grote zonnebril en vlinderdas verraden zijn artistieke inborst. Al was dat ooit anders. Na een heel zwaar leven van verslaving, dakloosheid en een tijd in de gevangenis, is hij nuchter en met een missie. Hij licht zijn grote droom toe: “Ik wil de drempels die er bestaan in het kunstonderwijs voor kinderen weghalen. Het kunstonderwijs voor kinderen wordt steeds strenger, kinderen mogen niet meer dan een aantal keer afwezig zijn; en het inschrijvingsgeld is te hoog voor mensen in kansarmoede. Zelfs al is er tegemoetkoming, het stigma blijft.” Piet is al even bezig met lobbywerk om dat alles uit te rollen: ze hebben al een eerste project kunnen opzetten, nu moeten Vlaanderen en de rest van Europa nog volgen. Of hij het niet te groots ziet? “Ik ben een dromer, maar we kunnen maar proberen hé (lacht).”

De Openleerwerkplaats is een warme plek, dat beamen alle gasten die er aan het werk zijn. Goestendoenders met een missie: de wereld een beetje mooier maken. En nee, doe geen moeite: een website hebben ze niet. Mond-aan-mond reclame doet zijn werk. Alleen tijdens Atelier in beeld kunt u er even binnengluren.